ಪ್ರಜೆಗಳೇ ಪ್ರಭುಗಳಾಗುವುದು ಎಂದು?

ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲೂ ಉಸಿರಾಡಿಕೊಂಡು ಅದರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಪಡಿಸುತ್ತಾ ದೇಶದ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಗುರುತಾಗಿ ಆಚರಿಸುವ ಮತ್ತೊಂದು ಗಣರಾಜ್ಯ ದಿನ ಬಂದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನುವ ಅಮರ್ತ್ಯ ಸೇನ್ ರ ಹೇಳಿಕೆಯ ನಡುವೆಯೆ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಬೇರುಗಳು ಶಿಥಿಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ, ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ದೇಶದ ಆಡಳಿತವು ಮುಗ್ಗುಲು ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ‌ ಎಂಬಂತಹ ಆತಂಕಿತ ಮಾತುಗಳು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿವೆ. ದೇಶವು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಗಣತಂತ್ರವಾದ ದಿನವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಈ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ‌ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಆಗುತ್ತಿದೆಯೆ ಎಂದು ಅವಲೋಕಿಸುವ ತುರ್ತು ಮತ್ತು ಸಮಯ ಬಂದಿದೆ. 

ಪ್ರಜೆಗಳೆ ಪ್ರಭುಗಳು ಅನ್ನುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು‌ ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಏಳು ದಶಕದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಡಳಿದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜೆಗಳು‌ ಇಲ್ಲಿ ಪರಮಾಧಿಕಾರ ಹೊಂದಿದ್ದು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆಯೆ. ಪ್ರಜೆಗಳೆ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲ ಸೆಲೆಗಳು ಆದರೆ ಅವರ ಪ್ರತಿ ನಿಧಿಗಳು ಅದನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ವಿಚಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೂ ಪ್ರಜಾಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಚುನಾಯಿಸಿ ಕಳಿಸಿದ ಜನರ ಆಶೊತ್ತರಗಳನ್ನು ಅಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಮಾಧಾನಕರ ಅನ್ನುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೂ ಪೂರೈಸಿದ್ದು ಆಗಿಲ್ಲ. ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ‌‌ ನಡೆಸಿದ ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ, ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ, ನರೇಂದ್ರಮೋದಿ ಅಥವಾ‌ ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನೂ ಒರೆಗಚ್ಚಿ‌ ನೋಡಿದಾಗ ನಮಗೆ‌‌ ಕಾಣುವುದು ವ್ಯಕ್ತಿಕೇಂದ್ರಿತ ಅಥವಾ‌ ಕುಟುಂಬ ಕೇಂದ್ರಿತ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆ‌ ಹೊರತು ಪಕ್ಷ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ರೂಪ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲಿಲ್ಲ. ಇಡಿ ಆಡಳಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಯಿತೆ ಹೊರತು ಅದು‌ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ,‌ ಅದರ ಸಿದ್ದಾಂತ ಮತ್ತು ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳನ್ನು‌ ಹೊಂದಿರುವ‌ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮುಖ್ಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದು ದೇಶವನ್ನು‌ ಮುನ್ನೆಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. 

ಹದಿನಾರು ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು‌ ಮುನ್ನೆಡೆಸಿದ ಏಂಜೆಲಾ ಮಾರ್ಕೆಲ್ "ಸ್ಪಷ್ಟ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವದೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ರಾಜಿ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ಅದೇ ರಾಜಕೀಯ. ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ತಮ್ಮದೆ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಆಶಯದಂತೆ‌ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೆ ಅಂತ ಎಲ್ಲೂ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ದೇಶವನ್ನು ಮುನ್ನೆಡಿಸಿದ ರೀತಿ ಎಲ್ಲಾ‌ ನಾಯಕರುಗಳಿಗೂ ಅನುಕರಣೀಯ. ನಿಜವಾದ ನಾಯಕರ ಇಂತಹ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುವ ನಡೆಗಳು ಭವಿಷ್ಯದ ತಲೆಮಾರುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿ‌ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ.

ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ತಳಹದಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಭಾರತದ‌ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತಂದಿದೆ. ಆದರೂ ಧರ್ಮ, ಜಾತಿ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆ, ಮತದಾನದ  ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಹಣ, ಹೆಂಡ, ಒಡವೆ-ವಸ್ತುಗಳ ಆಮಿಷಗಳು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆಗಳಂತಹ ಹಲವಾರು ಅಹಿತಕರ‌ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತ‌ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ ಎಂದು‌ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಅನ್ನಿಸದಿದ್ದರೂ ಈಗಲೂ‌‌ ಇದು ನಂಬಿಕೆ ಇರಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಆಶಯವು ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು.

ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು ಆ ದೇಶ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯದ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಪ್ರಗತಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ರಚನಾತ್ಮಕ ಅನ್ನಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ‌ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಆಗದೆ ಅವುಗಳ ನಾಯಕರುಗಳು ಅಸಹ್ಯಕರ‌ ಅನ್ನಿಸುವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಿಂದನೆ, ದೋಷಾರೋಪಣೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿಯೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಯಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ‌ ಹೋಗಿ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ತಮ್ಮ ಅಧೀನ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮಗಳ  ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳನ್ನು ಬೇರೆ ಪಕ್ಷಗಳ ಮುಂಚೂಣಿ ನಾಯಕರು ಅಥವಾ ಅವರ ಹತ್ತಿರದವರ ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಪಾಠವಂತೂ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೆ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. 

ಇನ್ನು ಜನಪರ ಸರ್ಕಾರವೊಂದು ರೂಪಿಸಬೇಕಾದ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಜನಪ್ರಿಯ ಎನ್ನಿಸುವ ಮಾದರಿಯ ಯೋಜನೆಗಳಾಗಿ ಜನರ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪೂರೈಸಿ ಅವರ ಮನಗೆಲ್ಲಲು ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳೂ ಕಂಡುಕೊಂಡಿರುವ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಎನಿಸುವ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಡಳಿತ‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿ ೭೫ ವರ್ಷವಾಗುತ್ತಾ ಬಂದರೂ ದೇಶದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ರಚನಾತ್ಮಕ ಅನ್ನಿಸುವ ಕಾಯ್ದೆ ಹಾಗೂ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಕಾಡುಗಳು, ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು, ನದಿ ಕೆರೆಗಳು ಸಮುದ್ರ ತೀರಗಳು, ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಮಾಲಿನ್ಯದಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾನವನಿಂದ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅತ್ಯಾಚಾರಗಳನ್ನು‌ ಹತ್ತಿಕ್ಕುವ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಕಾಯ್ದೆಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲೆ ಇಲ್ಲ. ಯುವಜನರೇ ಅಧಿಕವಾಗಿರುವ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗುವಂತಹ ಯುವ‌ನೀತಿಗಳನ್ನು ತರಲಾಗಿಲ್ಲ. ದೇಶವೊಂದರ ಪ್ರಗತಿಯ ತಳಹದಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ತಂದಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಗಳು ಅನೇಕ ದೋಷಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪದಿಂದ ಕೂಡ ಮುಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲ. ಸದೃಢ ರಾಷ್ಟ್ರವೊಂದರ ಲಕ್ಷಣವಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಕುಳಗಳಿಂದ‌ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ಕಾಯ್ದೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲ. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಕಾಯ್ದೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಇನ್ನಿತರ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿಯಾಗಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತು ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನ‌ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಚರ್ಚೆಗಳು ಆದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಣಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. "ಜಾನ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಮಿಲ್‌ನಿಂದ ನಮಗೆ ತಿಳಿಯುವ ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ಚರ್ಚೆಯಿಂದ ಒಡಮೂಡಿದ ಸರ್ಕಾರವಾಗಿದೆ.  ಮತ್ತು ನೀವು ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಭಯಭೀತಗೊಳಿಸಿದರೆ, ನೀವು ಎಷ್ಟು ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಮತಗಳನ್ನು ಎಣಿಸಿಕೊಂಡು ಪಡೆದರೂ ನೀವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂಬ ಅಮರ್ತ್ಯ ಸೇನ್ ರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆರಂಭದಿಂದ‌ ಕೊನೆಯ‌ ದಿನಗಳವರೆಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಮೇಲಾಟಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುವ ಅಧಿವೇಶನಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ‌ ದಿನದಲ್ಲಿ ನೆಪಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕಾಯ್ದೆಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿ‌ ಧ್ವನಿಮತ ಪಡೆದು ಅಂಗೀಕಾರ ಮಾಡುವ ಪರಿಪಾಠವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಣಕವಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೇನೂ‌ ಅಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಸಧ್ಯ ಇರುವ ಕಾಯ್ದೆಗಳು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಕೆಲವು ಪ್ರಭಾವಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಧನವಂತರ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನ ಆಗದಿರುವುದು ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ವಿವಿಧ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಇಲಾಖೆಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯ ಇಲ್ಲದೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನ‌ ಕೂಡ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವಂತದ್ದು. 

ಇವೆಲ್ಲವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಜಾತಿ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳ ವಿಷ, ಕೋಮು ದ್ವೇಷದ ಭಾವನೆ, ಗೂಂಡಾಗಿರಿ, ಹಲ್ಲೆ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲಿನ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳು, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ, ಬಡವ-ಶ್ರೀಮಂತರ‌ ನಡುವಿನ ಅಧಿಕ‌ ಎನ್ನಿಸುವ ಅಂತರ, ಲಂಚಗುಳಿತನ, ಸ್ವಜನಪಕ್ಷಪಾತ ಮುಂತಾದ‌ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಪೈಶಾಚಿಕ ಬಾಹುಗಳು ದೇಶದ‌ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅನಗತ್ಯ ಕಿರಿಕಿರಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಬಾಹ್ಯದಿಂದಲೂ ಭದ್ರತೆಗೆ ಆತಂಕ ತಂದೊಡ್ಡಿ ಅಲುಗಾಡಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಪ್ರಜೆಗಳು ಆರಿಸಿ ಕಳಿಸಿರುವ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಥವಾ ಹಿಡಿಯಲು ಯಾವುದೆ ರೀತಿಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನೂ ಹಿಡಿಯಲು ಸನ್ನದ್ಧರಾಗಿರುವುದ‌ನ್ನು ಕಂಡಾಗ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಆತಂಕದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸದೆ‌ ಇರದು. 

ಇದೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ನಮಗಿರುವ ಆಶಾಕಿರಣವೆಂದರೆ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವಜನರು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲೂ ನಮಗೆ ತುಸು ನಿರಾಸೆಯೆ ಇದೆ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಗಣರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನದ ಕುರಿತಾಗಿ ಯುವಜನರಿಗಾಗಿ ಒಂದು ವೆಬಿನಾರ್ ಮಾಡುವ ಎಂದು ಆಯ್ದ ಕೆಲವು ಯುವಕ-ಯುವತಿಯರನ್ನು ಮಾತನಾಡಿಸುವಾಗ ಅನೇಕರಿಗೆ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಯಾಕೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಅರಿವು ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಕಂಡು ಬಂದಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಯಾರನ್ನು ದೂರುವುದು? ಅಧ್ಯಯನಶೀಲತೆಯ ಭೀಕರ ಬರ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ಬಡಿದಿದೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಕೇವಲ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಬಿತ್ತುವ ಧಾವಂತದಲ್ಲಿರುವಂತಾಗಿದೆ‌. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಡಿ ದೇಶವನ್ನು ಮುನ್ನೆಡೆಸುವ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶವಾಗಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಧರ್ಮ ಗ್ರಂಥಗಳ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಹಾಗೂ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಪಾಠ ಮಾಡಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನಾದರೂ ಬಾಯಿಪಾಠ ಮಾಡಿಸುವ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ಅದರ ಆಶಯಗಳನ್ನು ತರಗತಿಯ ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗಾಗಿ ಎನ್ನುವಂತೆ‌ ಬೋಧಿಸಲಷ್ಟೆ‌ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ದೀಕ್ಷೆಕೊಡುವ, ಆರ್ಥಿಕ ಶಿಸ್ತನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡುವ ಯಾವ ಅಂಶಗಳೂ ನಮ್ಮ ಶಾಲಾ-ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮೂಡಿಬರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳಿಂದಾಗಿ ನಮಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ನೈಜ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. 

ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಕುರಿತಾದ ಎಲ್ಲಾ ಆತಂಕಗಳು ಮತ್ತು ಅಪಾಯಗಳ ನಡುವೆ ನಮಗೆ ಈಗಲೂ ಇರುವ ಏಕೈಕ ಆಶಾಕಿರಣವೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಯುವ ತಲೆಮಾರು. ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಕೊನೆಯವರೆಗಿನ ಪ್ರತಿ ಸಾಲಿನ ಆಶಯವನ್ನೂ ಸರಳವಾಗಿ ಯುವಜನರಿಗೆ ಬೋಧಿಸುವಂತಾದರೆ ಹಾಗೂ ಅವರು ಅದನ್ನು ಸ್ವಯಂ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವುದಾದರೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ನೈಜ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯವು ಅವರಿಗೆ ಮನದಟ್ಟಾಗುತ್ತದೆ.  ಅದರ‌ ಆಶಯದ ಮೇಲೆಯೇ ಎಲ್ಲವೂ ನಡೆದರೆ ಬರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಾದರೂ ಗಾಂಧೀ, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮುಂತಾದ ದಾರ್ಶನಿಕರು ಕಂಡ ಕನಸಿನಂತೆ ದೇಶಕ್ಕೆ ಭದ್ರ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು