ಭಾರತ ಹಸಿಯುತ್ತಿದೆ. ಹಸಿವಿನ ಸಮಸ್ಯೆ: ನಿವಾರಣೆ ಹೇಗೆ ?

ಭಾರತ ಹಸಿಯುತ್ತಿದೆ !
ಹಸಿವಿನ ಸಮಸ್ಯೆ: ನಿವಾರಣೆ ಹೇಗೆ ?
ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯ ಸಂಗತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನದ ಅನ್ ಎಡಿಟೆಡ್ ಲೇಖನ

ಪ್ರತಿವರ್ಷದಂತೆ ಈ ವರ್ಷವೂ ಜಾಗತಿಕ ಹಸಿವು ಸೂಚ್ಯಂಕದ ವರದಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ 103 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಭಾರತ ಪ್ರಸಕ್ತ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 102 ನೇ ಸ್ಥಾನದ ಕೊಂಚ ಏರಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಹಸಿವು ನಿರ್ಮೂಲನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ‌ ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ ಚೀನಾ, ನೇಪಾಳ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಆತಂಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ 117 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವು 30.3 ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದು (ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕ ಪಡೆದರೆ ಹಸಿವು ಅಧಿಕ, ಕಡಿಮೆ‌ ಪಡೆದರೆ ಹಸಿವು ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಶೂನ್ಯ ಅಂಕ ಪಡೆದರೆ ಹಸಿವು ಮುಕ್ತ ಎಂದರ್ಥ) ಈ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಂದು‌ ನಿಲ್ಲುವುದರ ಮೂಲಕ ಈ ಬಗ್ಗೆ ದೇಶವು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ‌ ನೀಡಿದೆ. ಆ ಮೂಲಕ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಬ್ರಿಕ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ವಿಷಯದ ಗಾಂಭೀರ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ. ಪಕ್ಕದ ಚೀನಾ ತನ್ನ ಸಮಗ್ರ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ‌ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ 25 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾಗ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ನೇಪಾಳ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ದೇಶಗಳು ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ‌ ಕುಂಟಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಹಬಂದಿಗೆ ತರುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಕ್ರಮವಾಗಿ 66, 73, 88 ಮತ್ತು 94 ರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿವೆ. 

ಜಾಗತಿಕ ಹಸಿವು ವರದಿ-2019 ರಲ್ಲಿ ಬೆಲಾರಸ್, ಉಕ್ರೇನ್, ಟರ್ಕಿ, ಕ್ಯೂಬಾ ಮತ್ತು ಕುವೈತ್ ದೇಶಗಳು ಅಗ್ರ ಐದು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡು ಮತ್ತಿತರ ಹನ್ನೆರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ಐದಕ್ಕಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಅಂಕಗಳಿಸಿ ಅಗ್ರ ಪಟ್ಟ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ತಮ್ಮ ಆಂತರಿಕ ಕ್ಷೋಬೆಯಂತಹ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿಯೆ ಸುದ್ದಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದ ಸಿರಿಯಾ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜಿಬೂಟಿ ದೇಶಗಳು ಹಸಿವು ಸೂಚ್ಯಂಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆ ತೋರಿರುವುದು ಆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಹಾಗೂ ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಹಿಸಿರುವ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ 2000 ನೇ ಇಸವಿಯಿಂದ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ನ ಕನ್ಸರ್ನ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ವೈಡ್ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯ ವೆಲ್ಟ್ ಹಂಗರ್ ಹಿಲ್ಫ್ ಎನ್ನುವ ಜಾಗತಿಕ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ತನ್ನ‌ ಕರಾರುವಕ್ಕುತನಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದೆ. ಸೂಚ್ಯಂಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಸದರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಆರಂಭದ ವರ್ಷವಾದ 2000 ರಲ್ಲಿ 113 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ 83 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ 2019 ರಲ್ಲಿ 117 ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ 102 ನೇ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಹಸಿವಿನ ಮಟ್ಟದ ಕುರಿತು ಷರಾ ಬರೆಯುತ್ತಾ "ಗಂಭೀರ" ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿವೆ.

ದೇಶದ ಜನಗಳಲ್ಲಿನ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ, ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ‌ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳ ಕುಂಠಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಕಡಿಮೆ ತೂಕದ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಶಿಶುಮರಣ ಪ್ರಮಾಣಗಳ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುವ ಜಾಗತಿಕ ಹಸಿವು ಸೂಚ್ಯಂಕ ವರದಿ ಜಗತ್ತಿನ ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಜನಜೀವನ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳ  ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತ ಶಿಶುಮರಣ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು‌ ಉಳಿದ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಸಾಧನೆ ತೋರದಿರುವುದರಿಂದ ನಾವು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಬಂಧೀ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನೆ‌ ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶೇ 14.5 ಮಂದಿ‌ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದು ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಿಂದಲೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ತಲೆದೋರುತ್ತಿದೆ. 9 ರಿಂದ 23 ತಿಂಗಳ ವಯೋಮಾನದ ಶೇ 9.6 ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಗತ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ದೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದು ಉಳಿದಂತೆ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುವ ಮಕ್ಕಳೆ ಅಧಿಕವಾಗಿದ್ದಾರೆ. 5 ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕೆ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಕುಂಠಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದದ ಶೇ 37.8 ರಷ್ಟು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕುಂಠಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಅನೈರ್ಮಲ್ಯತೆ ಕೂಡ ಕಾರಣವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸ್ವಚ್ಚ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ‌ ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಫಲ‌ ನೀಡಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೂಡ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ. 

ಐದು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ವಯೋಮಾನದ‌ ಕಡಿಮೆ‌ ತೂಕ ಇರುವ ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ‌ ಪರಿಗಣನೆಗೆ‌ ತೆಗೆದು‌ಕೊಳ್ಳುವ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಜಾಗತಿಕ ಹಸಿವು ಸೂಚ್ಯಂಕಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ 117 ದೇಶಗಳಲ್ಲೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ತಮ್ಮ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಕೇಖಿಸಿವೆ. ಹಾಗೆ‌ ನೋಡಿದರೆ 2008 ರಿಂದ 2012 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರಮಾಣ16.5 ರಷ್ಟಿದ್ದು ಈಗ ಅದು ಶೇ 20.8 ಕ್ಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಮಾಧಾನಕರ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಐದು ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಶಿಶುಗಳ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ದೇಶವು ಗಣನೀಯ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿದ್ದು ಅದು ಕೇವಲ ಶೇ 3.9 ರಷ್ಟಿದ್ದು ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೂಡ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.  ಅದೇನೆ‌ ಇದ್ದರೂ‌ ಇದೆ ಜಾಗತಿಕ ಹಸಿವು ಸೂಚ್ಯಂಕದ ಕಳೆದ 2015 ನ್ನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ವರದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಭಾರತವು 93, 97, 100, 103 ಮತ್ತು ಈಗ 102 ನೇ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ದೇಶದ ಸ್ಥಿತಿ ಅಷ್ಟೇನೂ ಉತ್ತಮಗೊಂಡಿಲ್ಲ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. 

ಪರಕೀಯರ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಂಡ ಈ ಎಪ್ಪತ್ತೆರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಶರವೇಗದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ ಸಧ್ಯ ಒಂದು ನೂರ ಮೂವತ್ತು ಕೋಟಿಗೂ ಅಧಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದಂತಹ ಬೃಹತ್ ದೇಶವನ್ನು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವುದು ಸರ್ವ ಸಾಧಾರಣವಾದ ವಿಷಯವಲ್ಲ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳ‌ ನಡುವೆಯೂ ಅದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು ಎನ್ನುವುದು ಮಾತ್ರ ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಕಳೆದೆರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ 4.5 ಪಟ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿರುವ ಜಿ.ಡಿ.ಪಿ ಮತ್ತು 3 ಪಟ್ಟು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿರುವ ತಲಾ ಬಳಕೆಯು ಕೂಡ‌ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸವಾಲೊಡ್ಡಿದೆ. ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಪ್ರಗತಿ ಕಂಡಿದ್ದರೂ ಅಸಹಜ ಎನ್ನುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದ ಹಸಿವಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಯನ್ನು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಗಾಬರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಅನೇಕ‌ ವಿಷಯಗಳು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಂಸ್ಥೆ (FAO) ಯ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಜಾಗತಿಕ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕತೆ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿರುವಂತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 194.4 ದಶಲಕ್ಷ ಮಂದಿ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆಯೆ ನೋಡುವುದಾದರೆ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶೇ 14.5 ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿರುವ  ಮತ್ತೊಂದು ಆತಂಕಕಾರಿ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಗರ್ಭ ಧರಿಸುವ  15 ರಿಂದ 49 ವಯೋಮಾನದ ಶೇ 51.4 ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಐದು ವರ್ಷದ ಒಳಗಿನ ಶೇ 37.9 ಮಕ್ಕಳು ಕೂಡ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 

ಈ ಜಾಗತಿಕ‌ ಹಸಿವು‌ ಸೂಚ್ಯಂಕ-2019 ರ ವರದಿ ನೀಡಿರುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಅದರ ಶೇಖರಣೆ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು  ವಿತರಣೆಗಳ ಕಡೆ ಗಮನ ಹರಿಸಬೇಕಾದ ತುರ್ತನ್ನು ಮನಗಾಣಬೇಕಿದೆ. ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕಡೆ ವಾಲುತ್ತಿರುವ ದೇಶವು ಕೃಷಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ‌ ಸವಾಲುಗಳ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಗರೀಕರಣದಿಂದ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯ ಕೊರತೆ, ಮಳೆಯ‌ ಅಭಾವದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆ, ಕೃಷಿಯೆಡೆಗೆ ಯುವಜನರ‌ ನಿರಾಸಕ್ತಿ, ಅಸಮರ್ಪಕ ಬೆಲೆ ನಿಗಧಿಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮುಂತಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯ, ತರಕಾರಿಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇದೆಲ್ಲಾ ಸವಾಲುಗಳ‌ ನಡುವೆ‌ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ  ಉತ್ತಮ ಪ್ರಗತಿ ತೋರಿದರೂ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳ ಅಸಮರ್ಪಕ ಶೇಖರಣೆ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನ ಇಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯಿಂದ ದೇಶದ ಮಕ್ಕಳು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಇತರ ನಾಗರೀಕರಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಆಹಾರ ಪೂರೈಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಶೇಖರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿನ ಅತಿಯಾದ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಕೂಡ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆಹಾರ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ

ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅನುತ್ಪಾದಕ ವಲಯಗಳೆಂದು ಗುರುತಿಸುವ ನಮ್ಮ ಸರಕಾರಗಳು ಅವುಗಳೆ ದೇಶದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ದಾರಿದೀಪ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅರಿಯಬೇಕಿದೆ. ದೇಶದ ಎಲ್ಲರೂ ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಹೊಂದಬೇಕಾದರೆ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. 

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು‌ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳು ದೇಶದ ಪ್ರತಿ ನಾಗರೀಕರಿಗೂ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಆಹಾರ  ಪೂರೈಸಲು ಹತ್ತು ಹಲವು ಯೋಜನೆಗಳು ಜಾರಿಗೆ ತಂದೀದ್ದರೂ ಅವುಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನವಾಗದೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮರೀಚಿಕೆಯಾಗಿಯೆ ಉಳಿದಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮಿಷನ್, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೃಷಿ ವಿಕಾಸ ಯೋಜನೆ, ಫಸಲ್ ಭಿಮಾ ಯೋಜನೆ, ಇ-ಮಾರ್ಮೆಟ್ ಪ್ಲೇಸ್, ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಬಿಸಿ ಊಟ ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಅನೇಕ  ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಳದಂಧೆಕೋರತನ‌ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದಂತಹ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ನ್ಯೂನತೆಗಳು ಮೇಳೈಸಿರುವುದರಿಂದ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಗೆ‌ ಅದು ಅಗತ್ಯಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ತಲುಪುತ್ತಿಲ್ಲ. 

ಜನರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂತೋಷದ‌ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳು ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸೂಚ್ಯಂಕದಲ್ಲಿ ಮಾನದಂಡವಾದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ ದೊರಕುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಚಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗಳಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ನಡೆದು ಇದಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅದಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲದೆ  ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿರುವ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ಅರಿತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಬೇಕಿದೆ. ಇದರ‌ ಜೊತೆಗೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯ ಪರಿಹಾರಾತ್ಮಕ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು‌ ವಹಿಸಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ದೇಶ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಹೊರ ಬಂದು‌ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ. 

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

ಜನಪದ‌ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಿಂಬ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಕಥಾಪ್ರಸಂಗ

ದಿನಾಂಕ: 28.09.2019 ರಂದು ವಿಜಯಕರ್ನಾಟಕದ ಲವಲವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಅನ್‌ಎಡಿಟೆಡ್ ರಂಗ ವಿಮರ್ಶೆ

ಜನಪದ‌ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಿಂಬ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಕಥಾಪ್ರಸಂಗ

ತಮ್ಮ ಪರಂಪರೆ ಬಿಂಬಿಸುವ ದಿರಿಸನ್ನು ಧರಿಸಿ "ಶರಣು ಶರಣುಮತಿ‌ ಗಣನಾಯ್ಕಾ...ವಿದ್ಯಾ ಬುದ್ದೀಯ ಕೊಡೊ‌ ಗಣನಾಯ್ಕಾ.. " ಎಂದು ಪದವ ಹಾಡುತ್ತಾ ಐದು ಜನ‌ ನೀಲಗಾರರು ರಂಗ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಕೆ ಕಂಡುಕೊಂಡ "ಮಂಟೇ ಸ್ವಾಮಿ ಕಥಾ ಪ್ರಸಂಗ" ನಾಟಕ ಮುಂದಿನ‌ ಎರಡೂವರೆ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಮೈಸೂರಿನ ಕಿರುರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಕಿಕ್ಕಿರಿದಿದ್ದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟ ಪರಿ ನಿಜಕ್ಕೂ ಅಚ್ಚರಿ. ಗಳಿಗೆ ಗಳಿಗೆಗೂ ನೆರೆದಿದ್ದವರಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿಸುತ್ತಾ ಸಾಗಿದ ರಂಗದ ಮೇಲಿನ ಆಟ ಪರಂಜ್ಯೋತಿ, ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಯ್ಯ ಎಂದೆಲ್ಲಾ  ತನ್ನ ಸಿಸುಮಕ್ಕಳಿಂದ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯು ಡಾಂಭಿಕರ  ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಯಲು ಮಾಡುತ್ತಾ, ಸಮಾಜದ ಓರೆಕೋರೆಗಳನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಅಣಕಿಸಿ ತಿದ್ದುತ್ತಾ  ತನ್ನ ಪವಾಡಗಳ ಮೂಲಕ ಶಿಷ್ಯಕೋಟಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಉತ್ತರದ ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣದ ಹಲಗೂರಿನ ಕಡೆಗೆ ಬರುವ ದಾರಿಯೆ ನಾಟಕದ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದರಂತೆ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಜೊಡಿಸಿಟ್ಟಂತೆ‌ ಚಲನೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿ ಹೆಚ್.ಎಸ್.ಶಿವಪ್ರಕಾಶರ ನಾಟಕ ಹಿರಿಯ ರಂಗ ನಿರ್ದೇಶಕ  ಮೈಮ್ ರಮೇಶರ ಸಮರ್ಥ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಜಿಪಿಐಇಆರ್ ತಂಡದ ಮೂಲಕ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿದೆ. 

ಮೂವತ್ತೈದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ‌ ಸಂಖ್ಯೆಯ ನಟ-ನಟಿಯರ ದೊಡ್ಡ ದಂಡು ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದ ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಅವುಗಳ ಭಾವ ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾ ನಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಜನಪದ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿಯ ಬಿಂಬವನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದೆ. ಅದು ಒಂದು ಪಾತ್ರವಾಗಿಯಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಸಮಗ್ರವಾದ ಒಂದು‌ ಗುಂಪಾಗಿಯೆ ಆಗಲಿ ತಮ್ಮ ಭಾಷೆ, ಮಾತಿನ ವೈಖರಿ, ಭಾವಾಭಿನಯ, ಆಂಗಿಕ ಅಭಿನಯ ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರ ವಿನ್ಯಾಸದಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಆಯಾಮಗಳಲ್ಲೂ ರಂಗಾಸಕ್ತರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ನಾಟಕ ಉತ್ತರ ಭಾಗ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಮಳವಳ್ಳಿ-ಕೊಳ್ಳೆಗಾಲ ಭಾಗದ ಜನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾಲದ ಜನ‌ರ ಬದುಕು, ಅವರ ಆದ್ಯತೆಗಳು, ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಹಾವ-ಭಾವ ಮತ್ತು‌ ನಟನೆಯ ಮೂಲಕ ರಂಗದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ನಟನಟಿಯರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತನ್ನ ಪ್ರವೇಶಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭತ್ತದ ಹುಲ್ಲು ತುಂಬಿರುವ ತಿಪ್ಪೆಯಿಂದ ವಿವಿಧ ಮ್ಯಾನರಿಸಂನೊಡನೆ ದಿಗ್ಗನೆ ಎದ್ದು ಬಂದು ತನ್ನದೆ ಭಾಷಾ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಭಿಕ‌ ಭಕ್ತಿಯ ಟೀಕೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಜ್ಞಾನ ನುಡಿಯುತ್ತಾ ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಪಾತ್ರ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ದೃಶ್ಯಗಳಗಲ್ಲೂ  ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿ ಅದಕ್ಕೆ‌ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಂತಾಗಿದೆ. ಆ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿರುವ ನವೀನ್ ನೇತಾಜಿ ಅಮೋಘವಾಗಿ‌ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೂ ನಾಟಕದ ಒಟ್ಟಾರೆ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಎನಿಸುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಅವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. 

ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಕಥಾಪ್ರಸಂಗ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಂಗೀತ ರೂಪಕ ಎನಿಸುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ರಂಗದ ಮೇಲೆ ನೀಲಗಾರರು ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದುಕೊಂಡಾಗೆಲ್ಲಾ ಹಾಡುತ್ತಾ ಕುಣಿಯುತ್ತಲೆ ಇಡಿ ಕಥೆಯು ಮುನ್ನೆಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾನಂದ ವರಪ್ರಸಾದ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಸಂಗೀತ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ-ಸಿದ್ದಪ್ಪಾಜಿಯ ಕಥಾನಕಗಳನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿಡುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಾಗ-ಲಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು  ನಾಟಕದ ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮ ಎರಡಕ್ಕೂ ಕಾರಣಕರ್ತವಾಗುವುದಲ್ಲದೆ ನೆರೆದಿದ್ದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ತಾವೂ ಗುನುಗುವಂತೆ‌ ಮಾಡಿದ್ದು ಅದರ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಹಿಡಿದ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ. ನಾಟಕದ‌‌ ಓಘಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿರುವ ಶರತ್.ವಿ ಯವರ ರಂಗ ಸಜ್ಜಿಕೆ  ಮತ್ತು ದಿವ್ಯ.ಎನ್ ರವರ ವಸ್ತ್ರ ವಿನ್ಯಾಸದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡುವುದಾದರೆ ನಾಟಕ ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಶ್ರೀಮಂತವೆ ಅನ್ನಬಹುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಿಗೂ ಆಯಾ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪುವ ಹಾಗೆ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ವಸ್ತ್ರ ವಿನ್ಯಾಸಿಸಿರುವುದು ನಾಟಕದ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ, ಬಸವಣ್ಣ, ಸಿದ್ದಪ್ಪಾಜಿ, ಕಲಿಪುರುಷ ಹಾಗೂ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ನೋಡಲು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿವೆ. ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅಚ್ಚಪ್ಪ ನಿರ್ವಹಿಸಿರುವ ಬೆಳಕು ಕರಾರುವಕ್ಕು ಮತ್ತು ಆಪ್ಯಾಯಮಾನವಾಗಿದ್ದು ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯಗಳ ಭಾವವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. 

ನಾಟಕದ‌ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೇಳಿ ಕೇಳಿ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಕಥಾ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದೊಂದು‌ ಕಥಾನಕವಾಗಿಯೆ ಇದ್ದು ನೀಲಗಾರರ ಪದಗಳ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಬಿಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಥೆ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯ ಬರುವಿಕೆಗಾಗಿ ನಿಂದಕರು ಮತ್ತು ಟೀಕಾಕಾರರ ಉಪಟಳ ಇದ್ದಾಗಿಯೂ ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಪತ್ನಿ ನೀಲಾಂಭಿಕೆಯರು ಕಾಯುವ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವನನ್ನು ಉಪಚರಿಸುವ ರೀತಿ ಆ ಕಾಲದ ಗುರು ಪರಂಪರೆಗೆ ನೀಡಬಹುದಾದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಶರಣರಿಗೆ ಕೇಡುಗಾಲ ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ ಅವಸಾನವಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಕಾಲಜ್ಞಾನದ ನುಡಿಗಳನ್ನಾಡುತ್ತಲೆ ರಾಚ್ಚಪ್ಪಾಜಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಸಿಸುಮಗನಾಗಿ ಪಡೆದು ಅವನೊಂದಿಗೆ ವಿಜಯ‌ನಗರಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ‌ಯ ನಡುವೆಯೂ ಅಲ್ಲಿನ‌ ಜನಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಮನೋಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಮನೋದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ಬಯಲಿಗೆಳೆಯುತ್ತಾನೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಕಡೆ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾ ಮಳವಳ್ಳಿಯ ಕುಂದುರು ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ‌ ನೆಲೆನಿಂತು ರಾಚಪ್ಪಾಜಿ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮಳಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿ ಸಿದ್ದಾಪ್ಪಾಜಿಯ ಶಿಷ್ಯತ್ವವನ್ನು‌ ಒಪ್ಪಿ ಅವನ ಮೂಲಕ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಅಸಂಖ್ಯ ಜನರ ಕಣ್ಮಣಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕಲ್ಯಾಣದ ಶರಣ ಪರಂಪರೆಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ವಿಜಯನಗರ ಕಾಲವನ್ನು ದಾಟಿ ಇಲ್ಲಿ ಮಲೈ ಮಹದೇಶ್ವರನ ಸಮಕಾಲೀನನಾಗಿ ಮೆರೆಯುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಪರಂಪರೆ ಎನ್ನಬಹುದೇನೊ. ಹಲಗೂರಿನ ಐದು ಜನ ಪಾಂಚಾಳರು ಐದು ದೇವಿಯರು ಮತ್ತು ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಸೆರೆಯಾಗಿಸಿ ಮೆರೆಯುವ ಅಟ್ಟಹಾಸ ಮನುಷ್ಯನ‌ ದುರಹಂಕಾರದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಆಟವಾಡಿಸುವ ಕಲಿಪುರುಷನ ಉಪಟಳ ನಿಗ್ರಹಿಸಿ ಅವನನ್ನೂ ಬಂಧಿಸಿ, ಕಲಿಗಾಲ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತಿದೆ, ಆ‌ಮೂಲಕ ಜನರು ಭ್ರಷ್ಟರಾಗುವ ಮುನ್ನ ತಾನು ಪಾತಾಳ ಸೇರಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿಯು ಕಬ್ಬಿಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ದಪ್ಪಾಜಿಯನ್ನು ಕಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ದಮನ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬರುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಸಿದ್ದಪ್ಪಾಜಿಯವರ ಪವಾಡಗಳು ಮನುಷ್ಯನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಇಡಿ ನಾಟಕದ ಕಥೆ ಮಾನವನ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದಿರುವಂಥದ್ದು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು. ಮಂಡ್ಯ, ಮೈಸೂರು, ಚಾಮರಾಜನಗರ, ಹಾಸನ‌ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜನಜನಿತವಾಗಿರುವ ಮಂಟೇಸ್ವಾಮಿ ಕಥೆಯ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಕಿರುರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಜಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೊ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಕುಂತು-ನಿಂತು ವೀಕ್ಷಿಸಿ ಆನಂದಿಸಿದ ಜನ ಇನ್ನೂ ಜನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಇಂತಹ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಜನಪದದ ಗಟ್ಟಿತನ‌ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. 

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

ಯುವಕನ ನಗ್ನ ಮೆರವಣಿಗೆ: ಪೈಶಾಚಿಕ ಕೃತ್ಯದ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಬೇಡ

*ಪೈಶಾಚಿಕ ಕೃತ್ಯದ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಬೇಡ*

ಅದೇನು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದನು ಆ ನತದೃಷ್ಟ. ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಳ್ಳಿಯ ನಡು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಗ್ನವಾಗಿ ಅವನ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಯಿತಲ್ಲ. ಆದರೂ ಮುಚ್ಚಿಯೆ ಹೋಗಲಿದ್ದ ಈ ಪೈಶಾಚಿಕ ಘಟನೆ ಪಾಪ ಯಾರೋ ಅದೆ ಪಿಶಾಚಿಗಳ ಗುಂಪಿನವರೆ ಅದನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿ ಪ್ರತಾಪನ ಮೇಲಿನ ತಮ್ಮ ಈ ಪ್ರಲಾಪದ ಆರ್ಭಟ ಮಾಡಲು ಹೋಗಿ ತಗಲಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 

ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಜೀವವಿದ್ದರೆ ಇಷ್ಟೊತ್ತಿಗಾಗಲೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಖಂಡನೆಯ ಕೂಗು ಏಳಬೇಕಿತ್ತು. ಅದಾಗಿಲ್ಲ. ನತದೃಷ್ಟ ಪ್ರತಾಪ ಖಿನ್ನತೆಗೊಳಗಾಗಿ ನಿಶ್ಯಬ್ದನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಭಯಭೀತರಾಗಿರುವ ಮನೆಯವರು ದೂರು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಅನಾಗರೀಕ ಕೃತ್ಯವೊಂದರ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿದ‌ಕೂಡಲೆ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಿತ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದ ಆರಕ್ಷಕರು ಅದಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೊ ಮೌನವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟದಕ್ಕೂ ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಆರ್ಭಟಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತರು ತೆಪ್ಪಗಾಗಿದ್ದಾರೆ. *ದನಿಯೆತ್ತಬೇಕಾದ ಯುವ ಸಮೂಹ ಮೊಬೈಲ್ನಲ್ಲಿ ಟೀವಿ ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಪ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತಿದೆ.*

ಕೊನೆಗೂ ಮತ್ತೆ ಅನ್ನಿಸುವುದು ಆತ ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪಾದರೂ ಏನು ಎಂದು. ಅದ್ಯಾರೊ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿದ್ದನು ಎಂದು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗೇಯೆ ಅಂದುಕೊಂಡರೂ ಅದನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಕಾನೂನಿತ್ತು. ಆತ ಅಸಹಾಯಕ ಎಂದು‌ ನಡೆಯಿತೊ, ಆತ ದಲಿತ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯಿತೊ, ಹಳೆಯ ದ್ವೇಷದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯಿತೋ, ಮುಂದೆ ಐ.ಎ.ಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವ ಕಿಚ್ಚಿನಿಂದ‌ ನಡೆಯಿತೊ. ಒಟ್ಟಾರೆ‌ ನಡೆದಾಗಿದೆ.

ಅಂಥಾ ದುರ್ಬರ ಘಟನೆಯೊಂದರ ರೂವಾರಿಗಳು ಮಾತ್ರ ರಾಜರೋಷವಾಗಿ ವಾರದಿಂದಲೂ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜಾಗೃತ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ, ಬರವಣಿಗೆ ಅದೂ ಇದೂ ಅಂತ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಆಗಲೆಬೇಕಾದ ಕೆಲಸ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗಬಹುದಾದ ಗರಿಷ್ಠ ಶಿಕ್ಷೆ ಆ ದುರುಳರಿಗೆ ಆಗಬೇಕು‌. ಅವರ ಪರ ಯಾರೂ ವಕಾಲತ್ತು ವಹಿಸಬಾರದು. ನೊಂದ ಪ್ರತಾಪ ಮತ್ತು ಅವನ  ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ರಕ್ಷಣೆ-ಪರಿಹಾರ ಸಿಗಬೇಕು.

 ಇಂಥದ್ದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜಾತಿಯ ಬಗ್ಗೆಗಿನ ಕ್ರೂರ ಸ್ವರೂಪದ ಮೌಢ್ಯ ಬದಲಾಗಬೇಕು. ನಾಗರೀಕ-ಸಮ ಸಮಾಜವೊಂದರ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಬೇಕು.

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

ವಿಶ್ವ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ದಿನದಂದು ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾತು.....

ನಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶ ನಾವು. ನಾವು ಏನನ್ನು ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆಯೊ ಅದೆ ಆಗುತ್ತೇವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮನಸ್ಸೆ ಎಲ್ಲವೂ" ಭಗವಾನ್ ಬುದ್ದ ರ ಈ ಮಾತುಗಳು ಎಂದಿಗಿಂತ ಇಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಒಪ್ಪುತ್ತವೆ.

ಇಂದು "ವಿಶ್ವ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ದಿನ". "ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯುವಜನರು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ‌ ಆರೋಗ್ಯ " ಎನ್ನುವುದು ಈ ವರ್ಷದ ಘೋಷ ವಾಕ್ಯ. ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಯುವಜನತೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಒಡಲಲ್ಲಿ ಸಲಹುತ್ತಿರುವ ಭಾರತ ವಿಶ್ವದ ನೈಜ ಯುವ ರಾಷ್ಟ್ರ. ದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯ ಯುವಕರ ಮೇಲೆ ಹಾಗೆ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಮೇಲೆ‌ ನಿಂತಿದೆ, ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಅವರ ಮನಸ್ಸು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಅದರ ಆರೋಗ್ಯ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ.

ಮನುಷ್ಯನ ಮನಸ್ಸು ಇಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗತೊಡಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ವೈಶಾಲ್ಯತೆ, ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕದು ಅನ್ನುವ ಹಲವು ಚಿಂತನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳ ತೊಳಲಾಟದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಕುಬ್ಜವಾಗತೊಡಗಿದೆ. ಆಸೆ ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗುತ್ತಿವೆ. ಅಂಥವುಗಳನ್ನು‌ ಪೂರೈಸಲು ಪೂರಕವಾದ ಭೌತಿಕ ವಾತಾವರಣ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕಾಣದಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡರ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಮನೋವೈಕಲ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ನರಳುತ್ತಿರುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದೆ ಇದೆ.

ಬದುಕಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲವೂ ಬಹು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿಯೆ, ದೊಡ್ಡದೆ ಆಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಯೋಚಿಸಿ ಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ
ಇ.ಎಫ್.ಶೂಮೇಕರ್ ಅನ್ನುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮೂಲದ ಜರ್ಮನ್ ಅರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞ Small is Beautiful ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ  ಮಂಡಿಸಿರುವ ವಿಚಾರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಗಳಿಸಿದ್ದು, ಗಳಿಸಬೇಕಾದದ್ದು, ಗಳಿಸಲಾರದ ಹಲವುಗಳ ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿ ಕಾಲದ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದರ  ಧಾವಂತದಲ್ಲೆ ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೆ ಮನಸ್ಸು ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗೊಳಗಾಗಿದೆ. ಆ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮನೊಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಬೇಸರ, ತಲ್ಲಣಗಳು, ಆ ಮೂಲಕ ಒತ್ತಡ ನಂತರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಕುಲತೆ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆ, ಖಿನ್ನತೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಆಲೋಚನೆ. ಇದು‌ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡು ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕಗೊಂಡು ಜಗತ್ತಿನ ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ದೂಡಿರುವುದು.

ಆಧುನಿಕವಾದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ನಾಗರೀಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಖಿನ್ನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಕೇವಲ ಯುವಜನರಷ್ಟೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹಸುಗೂಸುಗಳಾದಿಯಾಗಿ ಲಿಂಗ, ಜಾತಿ, ವರ್ಗ, ಧರ್ಮವೆನ್ನದೆ ವೃದ್ದರವರೆಗೆ ಇದು ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬುದ್ದ ಹೇಳುವ ಹಾಗೆ ಇದೆಲ್ಲದರ‌ ಮೂಲ ಮನಸ್ಸೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಾಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವ ಮನಸ್ಸೆ ಕೆಟ್ಟಿದೆ ಅಂದರೆ ಇನ್ಯಾರು ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು. ಇದ್ದುದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡ ಕೆಲ ಮನಸ್ಸುಗಳಾದರೂ ಈ ಕೆಲಸ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಾಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಕರಪ್ಟ್ ಆಗಿರದ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಎಂದರೆ ಅದು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವಜನತೆಯದು. ಇಲ್ಲಿಂದಲೆ ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಆಗುವುದು ಒಳಿತು.

ಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸುವ ಒಂದಷ್ಟು ಮಂದಿ ಸೇರಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವ್ಯಾಕುಲತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ದೂರಮಾಡುವ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಬೇಕಿದೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅತಿಯಾದ ಆಸೆಗಳ ಬೀಜ ಬಿತ್ತುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಗ್ಗು ಬಡಿದು ಮುಂದುವರೆಯಬೇಕಿದೆ.

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು