Tuesday, 11 June 2019

ಯುವಕನ ನಗ್ನ ಮೆರವಣಿಗೆ: ಪೈಶಾಚಿಕ ಕೃತ್ಯದ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಬೇಡ

*ಪೈಶಾಚಿಕ ಕೃತ್ಯದ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ಬೇಡ*

ಅದೇನು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದನು ಆ ನತದೃಷ್ಟ. ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಳ್ಳಿಯ ನಡು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಗ್ನವಾಗಿ ಅವನ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಯಿತಲ್ಲ. ಆದರೂ ಮುಚ್ಚಿಯೆ ಹೋಗಲಿದ್ದ ಈ ಪೈಶಾಚಿಕ ಘಟನೆ ಪಾಪ ಯಾರೋ ಅದೆ ಪಿಶಾಚಿಗಳ ಗುಂಪಿನವರೆ ಅದನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿ ಪ್ರತಾಪನ ಮೇಲಿನ ತಮ್ಮ ಈ ಪ್ರಲಾಪದ ಆರ್ಭಟ ಮಾಡಲು ಹೋಗಿ ತಗಲಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 

ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಜೀವವಿದ್ದರೆ ಇಷ್ಟೊತ್ತಿಗಾಗಲೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಖಂಡನೆಯ ಕೂಗು ಏಳಬೇಕಿತ್ತು. ಅದಾಗಿಲ್ಲ. ನತದೃಷ್ಟ ಪ್ರತಾಪ ಖಿನ್ನತೆಗೊಳಗಾಗಿ ನಿಶ್ಯಬ್ದನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಭಯಭೀತರಾಗಿರುವ ಮನೆಯವರು ದೂರು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಅನಾಗರೀಕ ಕೃತ್ಯವೊಂದರ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿದ‌ಕೂಡಲೆ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಿತ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದ ಆರಕ್ಷಕರು ಅದಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೊ ಮೌನವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟದಕ್ಕೂ ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಆರ್ಭಟಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತರು ತೆಪ್ಪಗಾಗಿದ್ದಾರೆ. *ದನಿಯೆತ್ತಬೇಕಾದ ಯುವ ಸಮೂಹ ಮೊಬೈಲ್ನಲ್ಲಿ ಟೀವಿ ಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್‌ ಕಪ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಆಸ್ವಾದಿಸುತ್ತಿದೆ.*

ಕೊನೆಗೂ ಮತ್ತೆ ಅನ್ನಿಸುವುದು ಆತ ಮಾಡಿದ ತಪ್ಪಾದರೂ ಏನು ಎಂದು. ಅದ್ಯಾರೊ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ದೇವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿದ್ದನು ಎಂದು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗೇಯೆ ಅಂದುಕೊಂಡರೂ ಅದನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಕಾನೂನಿತ್ತು. ಆತ ಅಸಹಾಯಕ ಎಂದು‌ ನಡೆಯಿತೊ, ಆತ ದಲಿತ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯಿತೊ, ಹಳೆಯ ದ್ವೇಷದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಯಿತೋ, ಮುಂದೆ ಐ.ಎ.ಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವ ಕಿಚ್ಚಿನಿಂದ‌ ನಡೆಯಿತೊ. ಒಟ್ಟಾರೆ‌ ನಡೆದಾಗಿದೆ.

ಅಂಥಾ ದುರ್ಬರ ಘಟನೆಯೊಂದರ ರೂವಾರಿಗಳು ಮಾತ್ರ ರಾಜರೋಷವಾಗಿ ವಾರದಿಂದಲೂ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಜಾಗೃತ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ, ಬರವಣಿಗೆ ಅದೂ ಇದೂ ಅಂತ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಆಗಲೆಬೇಕಾದ ಕೆಲಸ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗಬಹುದಾದ ಗರಿಷ್ಠ ಶಿಕ್ಷೆ ಆ ದುರುಳರಿಗೆ ಆಗಬೇಕು‌. ಅವರ ಪರ ಯಾರೂ ವಕಾಲತ್ತು ವಹಿಸಬಾರದು. ನೊಂದ ಪ್ರತಾಪ ಮತ್ತು ಅವನ  ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ರಕ್ಷಣೆ-ಪರಿಹಾರ ಸಿಗಬೇಕು.

 ಇಂಥದ್ದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕಾರಣವಾಗುವ ಜಾತಿಯ ಬಗ್ಗೆಗಿನ ಕ್ರೂರ ಸ್ವರೂಪದ ಮೌಢ್ಯ ಬದಲಾಗಬೇಕು. ನಾಗರೀಕ-ಸಮ ಸಮಾಜವೊಂದರ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಬೇಕು.

-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

Wednesday, 10 October 2018

ವಿಶ್ವ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ದಿನದಂದು ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾತು.....


ನಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶ ನಾವು. ನಾವು ಏನನ್ನು ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆಯೊ ಅದೆ ಆಗುತ್ತೇವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಮನಸ್ಸೆ ಎಲ್ಲವೂ" ಭಗವಾನ್ ಬುದ್ದ ರ ಈ ಮಾತುಗಳು ಎಂದಿಗಿಂತ ಇಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಒಪ್ಪುತ್ತವೆ.
ಇಂದು "ವಿಶ್ವ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ದಿನ". "ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯುವಜನರು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ‌ ಆರೋಗ್ಯ " ಎನ್ನುವುದು ಈ ವರ್ಷದ ಘೋಷ ವಾಕ್ಯ. ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಯುವಜನತೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಒಡಲಲ್ಲಿ ಸಲಹುತ್ತಿರುವ ಭಾರತ ವಿಶ್ವದ ನೈಜ ಯುವ ರಾಷ್ಟ್ರ. ದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯ ಯುವಕರ ಮೇಲೆ ಹಾಗೆ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಮೇಲೆ‌ ನಿಂತಿದೆ, ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಅವರ ಮನಸ್ಸು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಅದರ ಆರೋಗ್ಯ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ.
ಮನುಷ್ಯನ ಮನಸ್ಸು ಇಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗತೊಡಗಿದೆ. ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ವೈಶಾಲ್ಯತೆ, ದೊಡ್ಡದು ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕದು ಅನ್ನುವ ಹಲವು ಚಿಂತನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳ ತೊಳಲಾಟದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಕುಬ್ಜವಾಗತೊಡಗಿದೆ. ಆಸೆ ಮತ್ತು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗುತ್ತಿವೆ. ಅಂಥವುಗಳನ್ನು‌ ಪೂರೈಸಲು ಪೂರಕವಾದ ಭೌತಿಕ ವಾತಾವರಣ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕಾಣದಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡರ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಮನೋವೈಕಲ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿ ನರಳುತ್ತಿರುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದೆ ಇದೆ.
ಬದುಕಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲವೂ ಬಹು ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿಯೆ, ದೊಡ್ಡದೆ ಆಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಯೋಚಿಸಿ ಯೋಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ
ಇ.ಎಫ್.ಶೂಮೇಕರ್ ಅನ್ನುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮೂಲದ ಜರ್ಮನ್ ಅರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞ Small is Beautiful ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ  ಮಂಡಿಸಿರುವ ವಿಚಾರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಗಳಿಸಿದ್ದು, ಗಳಿಸಬೇಕಾದದ್ದು, ಗಳಿಸಲಾರದ ಹಲವುಗಳ ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿ ಕಾಲದ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದರ  ಧಾವಂತದಲ್ಲೆ ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೆ ಮನಸ್ಸು ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗೊಳಗಾಗಿದೆ. ಆ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮನೊಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಬೇಸರ, ತಲ್ಲಣಗಳು, ಆ ಮೂಲಕ ಒತ್ತಡ ನಂತರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಕುಲತೆ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಆಲೋಚನೆ, ಖಿನ್ನತೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಆಲೋಚನೆ. ಇದು‌ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡು ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕಗೊಂಡು ಜಗತ್ತಿನ ನಾಗರೀಕ ಸಮಾಜವನ್ನು ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ದೂಡಿರುವುದು.
ಆಧುನಿಕವಾದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ನಾಗರೀಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿರುವ ಖಿನ್ನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಕೇವಲ ಯುವಜನರಷ್ಟೆ ಬಲಿಯಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹಸುಗೂಸುಗಳಾದಿಯಾಗಿ ಲಿಂಗ, ಜಾತಿ, ವರ್ಗ, ಧರ್ಮವೆನ್ನದೆ ವೃದ್ದರವರೆಗೆ ಇದು ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬುದ್ದ ಹೇಳುವ ಹಾಗೆ ಇದೆಲ್ಲದರ‌ ಮೂಲ ಮನಸ್ಸೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಾಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವ ಮನಸ್ಸೆ ಕೆಟ್ಟಿದೆ ಅಂದರೆ ಇನ್ಯಾರು ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು. ಇದ್ದುದರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡ ಕೆಲ ಮನಸ್ಸುಗಳಾದರೂ ಈ ಕೆಲಸ ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಾಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಕರಪ್ಟ್ ಆಗಿರದ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಎಂದರೆ ಅದು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವಜನತೆಯದು. ಇಲ್ಲಿಂದಲೆ ಪರಿಹಾರ ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಆಗುವುದು ಒಳಿತು.
ಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸುವ ಒಂದಷ್ಟು ಮಂದಿ ಸೇರಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವ್ಯಾಕುಲತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ದೂರಮಾಡುವ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಬೇಕಿದೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅತಿಯಾದ ಆಸೆಗಳ ಬೀಜ ಬಿತ್ತುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಗ್ಗು ಬಡಿದು ಮುಂದುವರೆಯಬೇಕಿದೆ.
-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು


Monday, 4 June 2018

ಯುವಜನತೆಯೂ....ಪರಿಸರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ...

ಯುವಜನತೆಯೂ...ಪರಿಸರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ.

ಯಾಕೊ ಪರಿಸರ ದಿನದ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿರುವ ಈ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನನಗಿಷ್ಟವಾದ ಈ ಕೆಳಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವ ಎರಡು ಕವಿಸಂತರುಗಳ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಾಲುಗಳು ಎಡೆಬಿಡದೆ ಕಾಡುತ್ತಿವೆ.

....ಪ್ರಕೃತಿ ದೇವಿಯ ಸೊಬಗು ದೇಗುಲದಿ,
ಆನಂದವೇ ಪೂಜೆ, ಮೌನವೇ ಮಹಾ ಸ್ತೋತ್ರ

ತನ್ನನ್ನು ಜನ್ಮಿಸಿದ ತನಗೆ ಮನದೊಳಗಣ ಅಕ್ಷರದ ಮಹಾದೀಕ್ಷೆಯ ಧ್ಯಾನ ದಯಪಾಲಿಸಿದ ಕವಿಶೈಲದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಪ್ರಾಯಶಃ ಕವಿ ಸಂತ ಕುವೆಂಪು ಈ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರಬೇಕು. ಪ್ರಕೃತಿ ದೇಗುಲವಾಗಿದೆ, ಅದು ಸೊಬಗನ್ನು ಮೈದುಂಬಿಕೊಂಡಿದೆ, ಅದರಿಂದ ಆನಂದವಾಗಿದೆ, ಆ ಆನಂದವೇ ಪೂಜೆಯಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಮೌನವೇ ಮಹಾ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ ಅವರಿಗೆ.

......well pleased to recognise
In nature and the language of the sense
The anchor of my purest thoughts, the nurse,
The guide, the guardian of my heart, and soul
Of all my moral being.

ಇಂಗ್ಲೇಡಿನ ಪ್ರಕೃತಿ ಕವಿ ವಿಲಿಯಂ ವರ್ಡ್ಸ್ ವರ್ತ್ ನ "ಟಿಂಟರ್ನ್ ಅಬ್ಬಿ" ಎನ್ನುವ ಈ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಅವನ ಪವಿತ್ರ ಆಲೋಚನೆಗಳ ಆಧಾರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ, ಅಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲ, ತನ್ನ ಹೃದಯದ ದಾದಿಯನ್ನು, ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕನನ್ನು, ಮಹಾ ಪೋಷಕನೋರ್ವನನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ತನ್ನ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಆತ್ಮವನ್ನೂ ಕೂಡ.

ಅಪ್ಪಟ ಹಸಿರಿನ ವೈಭವ ಮತ್ತು ಆತ್ಮ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಜ್ಞಾನದೋದಯ ಮಾಡಿಸುವ ಈ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಅಥವಾ  ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಜಗತ್ತನ್ನು ನಿಸರ್ಗ ಅಥವಾ ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದು ನನ್ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕರೆಯುವಾಗ ಯಾಕೊ ಇಂದು ನನಗೆ ಅಳುಕಾಗುತ್ತದೆ. ನನ್ನೊಳಗಿನ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ತಾಕಾಲಾಟಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ನನ್ನೂರಿನ ಹಸಿರ ಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ,  ಹಸಿರಿನ ಅಗಲವಾದ ಎಲೆಗಳನ್ನೂ ಮರೆಮಾಚಿದ್ದ ಕೆಂಡದಂತ ಕೆಂಪಿನ ಮುತ್ತುಗದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಆಯ್ದು-ಆಟವಾಡಿ, ಅದೆಷ್ಟೊಂದೊ ಮರಗಳ ನಡುವೆ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಒಂಬತ್ತನೆ ನಾಲೆಯ "ದೊಡ್ಡಕಾಲುವೆ"ಯಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯರೊಡನೆ ಜೂಟಾಟವಾಡಿ, ಈಜಾಡಿ, ಊರಿನ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆಗೆ ವಾರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನು ಮೇಯಲು ಬಿಟ್ಟು ನೈಸರ್ಗಿಕ ತೆಪ್ಪಗಳೊಡನೆ ತೇಲಿ, ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳೇ ಆಗಿಹೋಗಿದ್ದ ಹತ್ತಿ-ಹುಣಿಸೆಮರಗಳ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಗೆಳೆಯರೊಡನೆ ಹರಟೆಹೊಡೆದು, ಬೂರುಗದ ಮರಹತ್ತುವಾಗ ಜಾರಿ ೧೨-೧೩ ಅಡಿಗಳ ಎತ್ತರದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದು ಬೆನ್ನು ನೋವು ತಂದುಕೊಂಡ ಅಥವಾ ಇಂತಹ ಅದೆಷ್ಟೋ ಹಸಿರ ನಡುವಿನ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಈಗ ನೆನಪುಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾತ್ರವೇ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ. ಸಧ್ಯ ಅವುಗಳೆಲ್ಲದರ ಕಡೆ ಒಮ್ಮೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದರೆ  ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಬೇನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ದಿನಗಳ ನೆನಪುಗಳ ಹಸಿರೂ ಮಾಯವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನಂತೆಯೆ ಬೋಳಾಗಿ ಬೆಂಗಾಡಾಗುವ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ.

ನನಗೆ ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದರೆ ಅನೂಹ್ಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಶಕ್ತಿ, ಬೆಳಕು, ಕಾವ್ಯ, ವೈಭವ, ಸರಳತೆ, ಬದ್ದತೆ, ಶಿಸ್ತು, ಹಸಿವು-ದಾಹ, ತೃಪ್ತಿ, ತಾಳ್ಮೆ, ತಾಯ್ತನ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿ‌. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೆ ಸಿಟ್ಟು ಕೂಡ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದೂ ಕೂಡ ಸಾತ್ವಿಕ ಸಿಟ್ಟು.

ಪ್ರೀತಿ ಇಲ್ಲದ ಮೇಲೆ..
ಹೂವು ಅರಳೀತು ಹೇಗೆ ?
ಮೋಡ ಕಟ್ಟೀತು ಹೇಗೆ ?
ಹನಿಯೊಡೆದು ಕೆಳಗಿಳಿದು
ನೆಲಕ್ಕೆ ಹಸಿರು ಮೂಡೀತು ಹೇಗೆ ?"

ಕವಿ ಜಿ.ಎಸ್.ಎಸ್ ರ ಈ ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ ಎನ್ನುವ ಪ್ರತಿಮಾ ಸ್ವರೂಪದ ಭಾವವನ್ನು ಕವಿ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅನನ್ಯ ಕಾಣಿಕೆ ಎಂದೇ ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದಿಲ್ಲಿ ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ವೇದ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೀಗೆ ಪ್ರಿತಿಯನ್ನು ಬೇಷರತ್ ಆಗಿ ನೀಡುವ ಹಸಿರಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ ಸಧ್ಯ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಆತಂಕದಲ್ಲಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಜೊತೆಗಿನ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಸಿರಿನ‌ ಪ್ರದೇಶವೆಲ್ಲವೂ ಬರಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗುತ್ತಿವೆ.

ಕಾಲ ಮತ್ತು ಋತುಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಜೊತೆಗೆ ನಾವು ಪ್ರಾಕೃತಿಕವಾದ ಅದೆಷ್ಟೊ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಣುವಂಥಾಗಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನೀರ್ಗಲ್ಲುಗಳು ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕರಗುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದಾಗಿ ಸಾಗರಗಳ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ. ಜಲಚರಗಳು ಅಳಿವಿನಂಚಿನ ಮಿತಿ ಮೀರುತ್ತಿವೆ. ಇನ್ನು ಭೂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಕೊರತೆ,  ಜಲಮೂಲಗಳ ಬತ್ತುವಿಕೆ, ಅಂತರ್ಜಲ ಕುಸಿತ ಮುಂತಾದ ಅದೆಷ್ಟೊ ಅನಾಹುತಗಳನ್ನು ಕಣ್ಣಾರೆ ಕಾಣುವಂಥಾಗಿದೆ.

ಕಳೆದ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಪರಿಸರ ಸಚಿವ ಡಾ.ಹರ್ಷವರ್ಧನರವರು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ India State of Forest Report 2017 ರಲ್ಲಿ ಅತಿಹೆಚ್ಚು  ಕಾಡುಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶ ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ‌ ಹತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವೂ ಕೂಡ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ನೋಡಿದರೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಗತಿಯೆ. ಕಳೆದ 2015 ರ ಇದೆ ವರದಿಯ ಅನುಸಾರ ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶೇ 24.16 ರಷ್ಟಿದ್ದ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ 2017 ರ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ 24.39 ರ ಅಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆಯಾದರೂ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ  ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದ ಶೇ 33 ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇ 66 ರಷ್ಟು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಿರಬೇಕು ಎನ್ನುವ  ಮಾನದಂಡದ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೆ ಭಾರತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಹಿನ್ನೆಡೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬರಡು ಭೂಮಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ನಮಗಿದೆ ಎಂದು ನನಗನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದನ್ನು ಸಮರ್ಪಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಎಲ್ಲ ಸತ್ಯವನ್ನು ಮನಗಾಣುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವಂತ ಮನೋ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಬೇಕಿದೆ.


ನನ್ನ ಆಶಾಭಾವನೆ ಏನೆಂದರೆ, ಇಂತಹ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ
ನಾವು ಸಧ್ಯದ ಯುವಜನತೆಯ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮಗಳ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ವೈಖರಿಯನ್ನು ಅದೆಷ್ಟೊ ಯುವಕರು ಇಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೊ ಪರಿಸರ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವೆವು ಎಂದಾಗ ನಿಗಧಿತ ಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಯುವಕ-ಯುವತಿಯರು ನಮ್ಮ "ಕ್ರಿಯಾ"ದ ಜೊತೆ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ವಿಷಯ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ, ನಮ್ಮೊಡನೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಈ ರೀತಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆದು ತಾವು ಮತ್ತೆ ಹಾಜರಾಗಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಮಂದಿ ಸಮಾನ ಮನಸ್ಕರನ್ನು  ಕರೆತಂದು ಅವರನ್ನೂ ತೊಡಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆ ಎಲ್ಲರೂ ಅಪರಿಮಿತವಾದ ಪರಿಸರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿ ಅದನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ರೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಸಂತೋಷ ಎಂದರೆ ಇಂತಹ ನಮ್ಮ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ವಯಸ್ಕರು, ಹಿರಿಯರು, ಗೃಹಿಣಿಯರು ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಅದಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾವು ತೃಪ್ತಿ ಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮತ್ತಷ್ಟು ಯುವಜನತೆಗೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆಯ ದೀಕ್ಷೆ ನೀಡಿ ಅವರನ್ನು ಬಯಲಿಗೆ ಬಿಡುವ ಜೊತೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳು ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

                                                -ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

Saturday, 26 May 2018

"ನಾನೆಂಬ ಸೋಮಾರಿ"

ನಾನೆಂಬ ಸೋಮಾರಿ
ಅದ್ಯಾಕೋ...ನನಗೆ ಬರವಣಿಗೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಆಗಿ ಬರುವುದೆ ಇಲ್ಲ. ಶುದ್ದ ಸೋಮಾರಿ‌ ನಾನು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ. ಅದೆಷ್ಟೊ ಬಾರಿ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ, ಕುಳಿತು ಬರೆಯುವ ತಾಳ್ಮೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡುವ ಅವೆಷ್ಟೋ ಅಲೋಚನೆಗಳಿಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳ ರೆಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಬೇಕು, ರೆಕ್ಕೆ ಬಡಿಯುತ್ತಾ ಅವು ದೂರ ಹಾರಿ ಹೋಗಿ ದೂರದೂರದ ಮನಸ್ಸುಗಳಿಗೆ ನನ್ನೊಳಗಿನ ಭಾವದ ತಂಗಾಳಿ ಬೀಸಬೇಕು ಎಂದು. ಅದೆಂಥಾ ಘನ ಮೈಗಳ್ಳತನ ನನ್ನದು ಎಂದು ಸಾಕಷ್ಟು ಬಾರಿ ಹಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಬೇಸರಪಟ್ಟುಕೊಂಡದ್ದು ಮತ್ತು ಶಪಿಸಿಕೊಂಡದ್ದೂ ಇದೆ. 
ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯರ್ಥವಲ್ಲವೆ ಎಂದೂ ಅನಿಸಿದ್ದಿದೆ. ಅದರಿಂದ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಏನೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ, ಯಾರಲ್ಲೂ ಗಣನೀಯ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲಾರದಲ್ಲ, ಹಸಿವುಗಳ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಲಾರದಲ್ಲ...ಹೀಗೆ ಏನೇನೊ. ಅವೆಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಹುಂಬ ಅನಿಸಿಕೆಗಳು ಎನ್ನುವುದೂ ನನಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. "ಖಡ್ಗವಾಗಲಿ ಕಾವ್ಯ, ಜನರ ನೋವಿಗೆ ಮಿಡಿವ ಪ್ರಾಣ ಮಿತ್ರ" ಎನ್ನುವ ಕನ್ನಡ ಬಂಡಾಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆಶಯ ನುಡಿಯಂತೆ ಬರೆಯುವುದೆ ಆದರೆ ಹೀಗಿರಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ನನ್ನ ಆಲೋಚನೆ.
ಅಂಕಣ ಬರೆಯಲು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಂದ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದರ ಆಹ್ವಾನಕ್ಕೆ ನಾನು ಕೊಟ್ಟ ಕಾರಣ ಮೂರ್ಖತನದ್ದಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರಿಯಾದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಅಡೆತಡೆಯಾದೀತು ಎಂದು. ಮನಸ್ಸು ಹಾಗೆ Self Defence ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಸರಿಯಾದ ಕಾರಣ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ. ಕ್ರಿಯಾ ಕೆಲಸವನ್ನು "ಕ್ರಿಯಾ"ದ ಹುಡುಗರು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಅವರೆ ಅದರ ನಿಜವಾದ ವಾರಸುದಾರರು. ನಾನು ಒಂದಷ್ಟು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಡುತ್ತೇನೆ ಅಷ್ಟೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ನನ್ನವಳು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಹಾಗೆ‌ ನಾನೊಬ್ಬ "ಪರಮ ಸೋಮಾರಿ", ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ.
ಈ ಬ್ಲಾಗಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ಅದೆಷ್ಟೊಂದೊ ವಿಚಾರಗಳಿದ್ದವು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ. ಯುವಕರೊಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂವಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಾನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳು, ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು, ಗೃಹಿಣಿಯರು, ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಧ್ಯಾಪಕರು, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು, ವಿಕಲಚೇತನರು,  ಜನಪದ ಕಲಿಯಲು ಬರುವ ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲಾಸಕ್ತರು ಹೀಗೆ ಹಲವು ಸ್ಥರದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಡನೆ ಸಂವಾದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ. ನಿಜ, ಅದ್ಬುತ ಜಗತ್ತು ಇವರದೆಲ್ಲ. 
ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು ಭಾರಿಯಾಗಿ ಎಂಜಾಯ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಕುಸಿದೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಹುಡುಕಿದರೆ ಅಲ್ಲಿ ನೋವುಗಳಿವೆ, ನಿರಾಶೆಗಳಿವೆ, ಹತಾಶೆಗಳಿವೆ, ಸಿಟ್ಟು -ಸೆಡವುಗಳಿವೆ, ಕಷ್ಟದ ಕೋಟಲೆಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅವಷ್ಟೂ ಒಡಲುಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನು ಸುಟ್ಟುಬಿಡುವ ಅಗ್ನಿಯುಂಡೆಗಳೂ ಇವೆ. ಸುಟ್ಟ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹದ, ಪ್ರೀತಿಯ, ನಲಿವಿನ ತಂಗಾಳಿ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಭಾವುಕ ಮನಸ್ಸುಗಳೂ ಇವೆ.
ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಯಾರೂ ಕೆಟ್ಟವರಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯವರೂ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೆ ಇಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಸುಖಿಗಳೂ ಇಲ್ಲ, ಯಾರೂ ದುಃಖಿತರೂ ಇಲ್ಲ.
ಈ ಎರಡರ ನಡುವೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡು ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿರುವವರು‌ ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣಗಾಡುತ್ತಿರುವವರು ಮಾತ್ರವೆ ಇದ್ದಾರೆ.
ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಪಾಲ್ ಕೊಯೆಲ್ಹೊ ಹೀಗೊಂದು ಅರ್ಥ ಬರುವ ಹಾಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. "ಜಗತ್ತಿನ ಆತ್ಮದೊಳಗೆ ಹೊಕ್ಕ ನಿನಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಿನ್ನ ಆತ್ಮವೇ ಸಿಗುತ್ತದೆ" ಹೌದು, ಅವರೊಡನೆ ಬೆರೆಯುತ್ತಾ,, ಅವರೊಳಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಾ,, ಅವರನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಇರುವ ಹಾಗೆಲ್ಲ ನನ್ನೊಡನೆ ನಾನೆ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಬೆರೆತ ಹಾಗೆ, ನನ್ನೊಳಗೆ ನಾನೆ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಇಳಿದ ಹಾಗೆ ಮತ್ತು ನನ್ನನ್ನು‌ ನಾನೆ ಹೆಚ್ಚೆಚ್ಚು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂಬ ಭಾವ ಮೂಡುತ್ತಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಮನುಷ್ಯನೊಡನಿನ ಒಡನಾಟ ದಿನನಿತ್ಯವೂ ಹೊಸ ಲೋಕವೊಂದರ ಜೊತೆಗಿನ ಒಡನಾಟ.
ದಿನದ ಅಷ್ಟೂ ಹೊತ್ತು‌ ಬಿಡುವಿಲ್ಲದೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇದ್ದರೂ ಇನ್ನೂ ಸಮಯ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗದಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಏನಾದರೂ ಬರೆಯುವ ಎಂದರೆ ಮನಸ್ಸು ಏನೇನೊ‌ ಸಬೂಬುಗಳನ್ನು ತಂದು ಮುಂದಿಡುತ್ತದೆ. "ನಿನ್ನ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಈ ಜಗತ್ತು ಬಹಳ ಬೇಗ ಮರೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಏನಾದರು ಬರಿ, ಅದು ಉಳಿಯುತ್ತದೆ " ಅಂಥಲೂ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ನೋಡುವಾ ಮುಂದೆ.
ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಿಳಿಸಿ ಗೆಳೆಯರೆ.

ನಿಮ್ಮವ
-ಪ್ರಸನ್ನಕುಮಾರ್ ಕೆರಗೋಡು

 "ಮುಟ್ಟಿನ ಕಪ್, ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ" ಪರಿಸರ ದಿನದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಈ ಬಾರಿ ಕ್ರಿಯಾ ವತಿಯಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೆಲೆಯಿಂದ ವಿಭಿನ್ನ ಪರಿಸರ ಚಟು...